برای فهمیدن بازاریابی ویروسی لازم نیست خیلی راه دوری برویم، همین دوره‌ای که در تمام دنیا کرونا منتشر شد بهترین مثال برای بازاریابی ویروسی است، حتما متوجه شدید در عرض چند ماه چگونه این ویروس از شهری به نام ووهان چین تا هزاران کیلومتر آن طرف‌تر یعنی در شهرهای آمریکا را فراگرفت، بازاریابی ویروسی از این هم می‌تواند سریعتر عمل کند چون کافی است یک نفر در کشوری مثل ایران، تبلیغی که شما مبتنی بر بازاریابی ویروسی ساخته‌اید را برای دوستش در کانادا فوردارد کند، یا یک اسکرین شات از آن گرفته و به وسیله واتس آپ، تلگرام، اینستاگرام و سایر شبکه‌های اجتماعی برای دیگران ارسال کند.
بازاریابی ویروسی چیست؟
بازاریابی ویروسی به انگلیسی Viral Marketing (وایرال مارکتینگ) گفته می‌شود؛ این نوع بازاریابی دقیقا مانند ویروس منتشر می‌شود، چیزی است که آنقدر جذاب است که همه حاضرند برای دیگران بازگو یا ارسال کنند. بیایید یک مثال ساده بزنیم، حتما با نرم افزار «دیوار» آشنا هستید، گاهی اوقات عکس‌هایی از تبلیغاتی که کاربران برای کالاهای قابل فروش خود انجام داده‌اند منتشر می‌شود که خیلی غیرمتعارف است! مثلا فردی در حالی که دارد از یک سینی استیل عکس می‌گیرد، انعکاسی داخل آن سینی نشان داده می‌شود که دو نفر دارند می‌رقصند! خیلی‌ها این تصویر را برای دیگران فرستاده و می‌گویند و می‌گویند «ببین تو دیوار چی گذاشتن!» هزارن نمونه دیگر می‌توان در این باره مثال زد؛ ما در این مطلب قصد داریم مختصری درباره بازاریابی ویروسی صحبت کنیم، به شما قول می‌دهیم اگر تا پایان این مطلب را بخوانید راهکارهای خوبی برای تبلیغ کالا و خدمات خود یاد خواهید گرفت.
بازاریابی ویروسی مبتنی بر دو چیز است:
- دهان به دهان می‌گردد
- مبتنی بر شبکه‌های اجتماعی است
این نوع بازاریابی از اواسط دهه 90 میلادی رشد و توسعه یافت، ما اگر بخواهیم تعریف جدیدتری از بازاریابی ویروسی ارائه دهیم، به آن نام بازاریابی فطری می‌گوییم، چون این فطرت انسان‌ها است که چیزهای جالب و جذاب را برای هم تعریف کرده و هیجانات خود را بروز می‌دهند، با این کار طرف مقابل کنجکاو شده و او هم این مسیر را پی می‌گیرد. گفتنی است بازاریابی ویروسی در ایران نیز چندی است که رونق زیادی گرفته است.
بازاریابی ویروسی چه ویژگی‌ها و مشخصاتی باید داشته باشد؟
اگر بخواهیم درباره بازاریابی ویروسی صحبت کنیم، مثنوی هفتاد من کاغذ خواهد شد! ولی به صورت خلاصه یک تبلیغ مبتنی بر بازاریابی ویروسی باید چند فاکتور و ویژگی داشته باشد که در جدول زیر به آن‌ها اشاره کرده‌ایم:
- باید مزیت اجتماعی داشته باشد
منظور از مزیت اجتماعی این است که آنقدر ارزشمند باشد تا ارزش اشتراک گذاری داشته باشد. هرچه یک تبلیغ به لحاظ ویروسی جذابیت بیشتری داشته باشد بیشتر در بین مردم می‌گردد. پس ارزش ویروستان را بالا ببرید!
- بازاریابی ویروسی باید خلاقانه باشد
از تکرار بپرهیزید و از خلاقیت خود استفاده کنید، تبلیغاتی که صرفا خلاقانه باشد ویروسی به حساب نمی‌آید بلکه باید اینقدر عجیب باشد که خلاقیت آن به چشم بیاید.
- عمومی و همه فهم باشد
بازاریابی ویروسی در حالی درست عمل می‌کند که همه فهم و عمومی باشد، یعنی هرچه جمعیت بیشتری را در بر بگیرد اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
سه اصل اساسی در بازاریابی ویروسی
بازاریابی ویروسی سه پایه اساسی دارد:
- رسانه
- پیام
- مخاطب
نقش رسانه در بازاریابی ویروسی
هرگونه رسانه‌ای می‌تواند مرجعی برای انتقال بازاریابی ویروسی باشد، اما رسانه‌های فراگیر که مردم در آن نقش دارند قابلیت بیشتری برای بازاریابی ویروسی دارند مثلا موبایل و شبکه‌های اجتماعی قابل قیاس با تلویزیون یا روزنامه‌ها درباره بازاریابی ویروسی قابل مقایسه نیستند. با همه این احوال باید بدانید رسانه اصلی بازاریابی ویروسی خود مردم هستند، بنابراین هدف و وسیله بازاریابی ویروسی مشترک است: «مردم». امروزه بازاریابی ویروسی در شبکه‌های اجتماعی رونق بسیاری دارد.
نقش پیام در بازاریابی ویروسی
پیام مهم‌ترین پایه در بازاریابی ویروسی است، پیام آن چیزی است که در ذهن مخاطب می‌ماند و اثرگذار است، پیام باید جذاب، گیرا و ماندگار باشد. حتما برخی تبلیغاتی که از کودکی در خاطر شما باقی مانده که هنوز شعر آن را حفظ هستید را به خاطر دارید!
نقش مخاطب در بازاریابی ویروسی
همانگونه که اشاره کردیم مخاطب شما باید حوزه گسترده‌ای را در بگیرد، مثلا چه کسانی مشتری نان هستند؟ همه مردم، پس پیام شما باید تمام مخاطبان را در نظر بگیرد نه فقط بخشی از آن‌ها را.
دو نمونه از بازاریابی ویروسی
ما در ادامه چند نمونه از بازاریابی ویروسی که توسط برندهای و کمپانی‌های بزرگ اجرا شده‌اند را برای شما بازگو خواهیم کرد که شما می‌توانید از آن‌ها ایده گرفته و برای کسب و کار خود به کار ببندید.
نمونه اول- راه‌اندازی شبکه بلژیکی تی ان تی
زمانی که در سال 2012 میلادی شبکه تی ان تی بلژیک قرار بود راه‌اندازی شود، مسئولان این شبکه اقدام به نصب یک سکو در یکی از میادین بلژیک کردند که روی این سکو یک دکمه قرمز رنگ بود. مثل دکمه‌هایی که برای انفجار تی ان تی تعبیه می‌شود که با فشار دادن آن شاهد یک انفجار عظیم خواهید بود. این شبکه بلژیکی زیر سکویی که دکمه قرمز رنگی را طراحی کرده بود نوشته بود، این دکمه را فشار دهید تا شاهد تصاویر عجیبی باشید. این ایده اینقدر جذاب بود که در حدود 5 روز 22 میلیون بازدید را به نام خود جذب کرد.
نمونه دوم- تخم مرغ اینستاگرامی!
چندی پیش کایلی جنر، مدل و هنرپیشه آمریکایی اقدام به انتشار تصویر یک تخم مرغ در صفحه خود کرد، این عکس چنان شهرت جهانی یافت که توانست بیش از 70 میلیون لایک کسب کند و باعث شهرت بیشتر این هنرپیشه شود. هدف کایلی جنر از انتشار این تصویر صرفا پیامی برای سلامتی بود که اینگونه بازخورد جهانی پیدا کرد.